Aktualizacja Modelowej Konwencji Podatkowej OECD 2025 a transgraniczna praca zdalna

Aktualizacja Modelowej Konwencji Podatkowej OECD z 2025 r. koncentruje się m.in. na dostosowaniu komentarza do art. 5 (zakład podatkowy) do realiów nowoczesnych form pracy. OECD wprost odnosi się do zjawiska transgranicznej pracy zdalnej wykonywanej z domu lub innego „istotnego miejsca” w innym państwie niż państwo siedziby pracodawcy.

‍

Nowy komentarz wprowadza rozbudowaną sekcję dotyczącą sytuacji, w których praca wykonywana z domu pracownika może prowadzić do powstania stałego zakładu przedsiębiorstwa w państwie, w którym ta praca jest faktycznie wykonywana

‍

Zmiany prawne wynikające z aktualizacji

‍

1. Dom pracownika jako potencjalne „miejsce prowadzenia działalności”

OECD doprecyzowuje, że dom (lub inne miejsce, np. mieszkanie wakacyjne) może zostać uznany za miejsce prowadzenia działalności przedsiębiorstwa, jeżeli:

• miejsce to jest wykorzystywane w sposób stały,
• działalność wykonywana z tego miejsca stanowi istotną część działalności przedsiębiorstwa,
• istnieje komercyjny powód wykonywania pracy właśnie z tego państwa,
• przedsiębiorstwo w praktyce akceptuje lub wymaga takiego modelu pracy

‍

2. Praca zdalna a „dyspozycyjność” miejsca

Komentarz wyraźnie rozróżnia sytuacje, w których:

• praca z domu wynika wyłącznie z osobistej decyzji pracownika – wówczas co do zasady dom nie jest uznawany za zakład,
• praca z domu jest funkcjonalnie powiązana z działalnością przedsiębiorstwa (np. obsługa klientów w określonych strefach czasowych) – wówczas dom może być uznany za zakład podatkowy

‍

3. Skutek: rozszerzenie prawa opodatkowania państwa „źródła pracy”

Jeżeli w wyniku powyższej analizy powstanie zakład podatkowy, państwo, w którym wykonywana jest praca zdalna, uzyskuje prawo do opodatkowania:

• zysków przypisanych do tego zakładu (na zasadach art. 7),
• pośrednio – do rozszerzenia swojej jurysdykcji podatkowej w stosunku do działalności prowadzonej zdalnie

‍

Skutki prawne

Aktualizacja nie tworzy nowego podatku ani nowego obowiązku, ale obniża próg interpretacyjny dla uznania, że transgraniczna praca zdalna może prowadzić do:

• powstania zakładu podatkowego,
• a w konsekwencji – do dodatkowego opodatkowania działalności przedsiębiorstwa w innym państwie.

‍

Kluczowe znaczenie ma przesunięcie akcentu z formalnych struktur na rzeczywisty sposób organizacji pracy.

‍

Co to oznacza dla biznesu?

• Praca zdalna wykonywana przez pracowników z innych państw może prowadzić do realnego ryzyka podatkowego po stronie pracodawcy, nawet bez formalnej obecności w danym kraju.
• Ocenie podlega nie sam fakt pracy zdalnej, lecz jej rola w modelu operacyjnym firmy oraz korzyść biznesowa dla przedsiębiorstwa.
• Aktualizacja Modelowej Konwencji wzmacnia pozycję państw, które chcą opodatkować działalność gospodarczą „tam, gdzie faktycznie jest wykonywana”, także w środowisku pracy zdalnej.
• Dla firm zarządzających zespołami międzynarodowymi oznacza to konieczność analizy, czy organizacja pracy zdalnej nie spełnia przesłanek zakładu podatkowego w innym państwie, zgodnie z doprecyzowanym komentarzem OECD.

‍