Aleksandra Maciejewicz o statusie prawnym terapii psychodelicznej w Polsce

‍Partner kancelarii LAWMORE, Aleksandra Maciejewicz, wzięła udział Zjeździe Psychiatrów Polskich, który odbył się w Krakowie w dniach 4 – 6 września 2025 roku, z prezentacją poświęconą statusowi prawnemu terapii z użyciem substancji psychodelicznych w Polsce. Dyskusja dotyczyła przede wszystkim regulacji obowiązujących w naszym kraju, wyzwań związanych z ich stosowaniem oraz potencjału, jaki Polska mogłaby wykorzystać w tym obszarze.

‍

Regulacje

Polskie prawo w zakresie substancji psychodelicznych pozostaje restrykcyjne. Większość związków, które na świecie są badane pod kątem potencjalnego zastosowania terapeutycznego, znajduje się w najbardziej obostrzonym wykazie  substancji psychotropowych I-P. Oznacza to, że ich posiadanie, obrót czy stosowanie, poza wyjątkami przewidzianymi dla badań naukowych, jest nielegalne i zagrożone sankcjami karnymi. Brak wyodrębnionych regulacji dotyczących terapii psychodelicznej sprawia, że obszar ten funkcjonuje w cieniu prawa karnego, a nie medycznego.

‍

Nieadekwatność polskiego prawa

Obowiązujące przepisy nie nadążają za aktualnym stanem badań naukowych. W wielu krajach prowadzi się już zaawansowane badania kliniczne (w II i III fazie) nad zastosowaniem psychodelików w leczeniu depresji lekoopornej, stresu pourazowego czy uzależnień. Polska, pozostając przy rygorystycznym modelu penalizacji, nie tworzy ram prawnych umożliwiających rozwój terapii pod ścisłą kontrolą medyczną i naukową. Taki stan rzeczy utrudnia ewentualne wdrażanie innowacyjnych metod leczenia.

‍

Mity i pytania

W debacie publicznej wokół psychodelików wciąż pojawia się wiele mitów. Najczęściej dotyczą one ryzyka uzależnienia czy braku różnicy między użyciem rekreacyjnym a terapeutycznym. W rzeczywistości, zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, substancje te nie należą do fizycznie uzależniających, a ich potencjał terapeutyczny zależy przede wszystkim od kontekstu użycia, odpowiednich procedur, nadzoru medycznego i standaryzacji. Kluczowe pytanie, które zadają pacjenci, a powinni i decydenci, brzmi: czy Polska powinna zrewidować swoje podejście do psychodelików i dostosować przepisy do realiów współczesnej medycyny?

‍

Możliwości dla Polski

Jeśli Polska zdecyduje się na stworzenie regulacji umożliwiających użycie psychodelików w ramach compassionate use  lub inne  stosowanie terapii psychodelicznych w ściśle kontrolowanych warunkach (np. w ramach eksperymentu leczniczego), może otworzyć sobie drogę do roli regionalnego lidera w tej dziedzinie. Przy odpowiednich ramach prawnych i etycznych kraj mógłby stać się atrakcyjnym miejscem dla międzynarodowych projektów badawczych, przyciągnąć inwestycje i wspierać rozwój nowoczesnych metod leczenia.

‍

Co to oznacza dla firm?

Dla firm działających w sektorze life sciences, biotech czy medtech otwarcie się Polski na terapie psychodeliczne mogłoby oznaczać nowe szanse rozwoju i współpracy z uczelniami oraz ośrodkami medycznymi. Z drugiej strony, dopóki przepisy pozostają niezmienione, rynek ten w Polsce jest zamrożony, a przedsiębiorcy muszą działać w innych jurysdykcjach, które oferują bardziej sprzyjające regulacje. Firmy, które już dziś przygotują się na potencjalne zmiany prawne, mogą w przyszłości zyskać przewagę konkurencyjną i dostęp do nowego, dynamicznie rozwijającego się segmentu medycyny.

‍