Term Sheet: Nawigacja po negocjacjach, kluczowych postanowieniach i pułapkach prawnych w świecie startupów

Rozwój każdego startupu, który szuka finansowania, nieuchronnie prowadzi do spotkania z dokumentem o nazwie Term Sheet. Jest to z pozoru prosty dokument, ale jego treść może zaważyć na przyszłości Twojej firmy. 

‍

Co to jest Term Sheet?

Term Sheet, czyli list intencyjny to wstępny dokument, który określa główne warunki inwestycji w startup. Nie jest to jeszcze finalna umowa inwestycyjna, ale stanowi jej szkielet, zarys kluczowych ustaleń między inwestorem a spółką. Jego głównym celem jest uporządkowanie i spisanie podstawowych założeń transakcji przed przystąpieniem do czasochłonnego i kosztownego procesu przygotowania szczegółowej dokumentacji prawnej.

‍

Jakie są kluczowe elementy Term Sheet?

Kluczowe elementy Term Sheet obejmują między innymi:

• Strony transakcji: Inwestorzy i spółka lub przyszli wspólnicy.
• Wycena spółki przed finansowaniem: Pre-money valuation i post-money valuation. To jeden z najbardziej wrażliwych punktów w negocjacjach term sheet.
• Wysokość inwestycji i rodzaj inwestycji: Czy będzie to przykładowo inwestycja w formie equity czy pożyczka konwertowalna. Strony powinny określić wysokość inwestycji i ewentualne transzowanie przed zawarciem docelowej umowy inwestycyjnej. 
• Udziały, prawa głosu: Procent udziałów, które otrzyma inwestor oraz jego wpływ na decyzje w spółce.
• Kluczowe uprawnienia osobiste inwestora: Często obejmują klauzule dotyczące zgód inwestora na kluczowe decyzje biznesowe.
• Zabezpieczenia w dokumentach inwestycyjnych, ochrona udziałów: Często spotykane są klauzule dotyczące likwidacji preferencyjnej zapewniające inwestorowi pierwszeństwo w przypadku sprzedaży lub likwidacji spółki.
• Zarząd i Rada Nadzorcza: Ewentualna reprezentacja inwestora w organach spółki.
• Opcje wyjścia z inwestycji: Jak inwestor może zrealizować zysk z inwestycji (np. sprzedaż spółki, IPO).
• Koszty transakcji: Kto pokrywa koszty prawne i due diligence.
• ‍

‍

Czy Term Sheet jest prawnie wiążący?

Większość postanowień Term Sheet ma charakter niewiążący, co oznacza, że strony nie są zobowiązane do zawarcia finalnej umowy inwestycyjnej. Jednakże, istnieją pewne klauzule, które zazwyczaj mają charakter wiążący. Należą do nich przede wszystkim:

• Klauzula wyłączności (exclusivity/no-shop clause): Zobowiązuje spółkę do nieprowadzenia rozmów z innymi potencjalnymi inwestorami przez określony czas.
• Klauzula poufności (confidentiality): Zobowiązuje strony do zachowania poufności informacji.
• Koszty transakcji: Zapisy dotyczące pokrycia kosztów prawnych i due diligence.

‍

Jak negocjować Term Sheet? Jak negocjować warunki Term Sheet?

Negocjacje Term sheet to proces wymagający starannego przygotowania i zrozumienia wzajemnych interesów. Oto kilka kluczowych wskazówek:

1. Zrozumienie klauzul: Upewnij się, że w pełni rozumiesz każdą klauzulę i jej potencjalne konsekwencje dla Twojej spółki.
2. Poznaj swoje priorytety: Przed rozpoczęciem negocjacji zidentyfikuj, które warunki są dla Ciebie kluczowe, a w których możesz pójść na ustępstwa.
3. Wycena spółki przed finansowaniem: To często punkt sporny. Przygotuj solidne argumenty i dane, które uzasadniają Twoją wycenę. Pamiętaj, że inwestorzy często mają swoje modele wyceny oparte na wielu czynnikach.
4. Prawo głosu i kontrola: Negocjuj zakres praw decyzyjnych inwestora, tak aby nie utracić nadmiernie kontroli nad własnym biznesem.
5. Klauzule ochronne dla inwestorów: Zrozumienie takich klauzul jak liquidation preference, anti-dilution czy prawa pierwszeństwa jest kluczowe. Postaraj się negocjować ich zakres, aby były jak najmniej uciążliwe dla założycieli.
6. Zadbaj o elastyczność: Tam, gdzie to możliwe, dąż do wprowadzenia pewnej elastyczności, np. w harmonogramach realizacji kamieni milowych.
7. Zasięgnij porady prawnej: Zawsze skonsultuj Term Sheet z doświadczonym prawnikiem transakcyjny, ponieważ podpisany termsheet będzie stanowił podstawę do stworzenia umowy inwestycyjnej i umowy spółki.

‍

Jakie pułapki prawne mogą pojawić się w Term Sheet?

• Nieadekwatna wycena: Może prowadzić do problemów w przyszłych rundach finansowania (down-round).
• Agresywne klauzule preferencyjne: Preferencyjna likwidacja, szerokie klauzule antyrozwodnieniowe (anti-dilution) mogą znacząco ograniczyć założycieli.
• Utrata kontroli: Nadmierne prawa decyzyjne inwestora mogą sparaliżować zarządzanie spółką.
• Wyjście z inwestycji: Niedoprecyzowane opcje wyjścia mogą prowadzić do konfliktów w przyszłości.
• Brak harmonogramu transakcji inwestycyjnej: Może skutkować przewlekaniem się procesu i brakiem jasności. 

‍

Kto przygotowuje Term Sheet?

Term Sheet jest przygotowywany przez inwestora. Założyciele startupu powinni aktywnie uczestniczyć w procesie jego tworzenia i negocjowania, a także być gotowi na przygotowanie własnej propozycji, jeśli inwestor tego oczekuje. Najlepszym rozwiązaniem dla obu stron jest powierzenie przygotowania Term Sheet profesjonalnej kancelarii prawnej mającej w swoim portfolio transakcje M&A, Venture Capital oraz obsługę startupów w szczególności z uwagi na często występujące ryzyko inwestycyjne.

Kiedy podpisuje się Term Sheet?

Term Sheet jest podpisywany po wstępnych rozmowach i ustaleniach między inwestorem a spółką, ale jeszcze przed rozpoczęciem szczegółowego due diligence (procesu badania spółki) oraz przed sporządzeniem i podpisaniem finalnej umowy inwestycyjnej.

‍

Ile trwają negocjacje Term Sheet?

Długość procesu negocjacji Term Sheet może się różnić. W zależności od złożoności transakcji, liczby inwestorów i doświadczenia stron, może trwać od kilku dni do kilku tygodni.

Jakie zapisy są najbardziej kontrowersyjne w Term Sheet?

Najbardziej kontrowersyjne zapisy w Term Sheet to zazwyczaj:

• Wycena spółki: to temat, który zawsze budzi duże emocje wśród stron transakcji.
• Klauzule likwidacyjne preferencyjne (liquidation preference): Wpływają na podział zysków w przypadku wyjścia.
• Prawa antyrozwodnieniowe (anti-dilution): Chronią inwestora przed rozwodnieniem jego udziałów.
• Prawa kontrolne i zarządcze: Wpływają na bieżące zarządzanie spółką.

‍

Czy można wycofać się z Term Sheet?

Tak, w większości przypadków można wycofać się z Term Sheet, ponieważ, jak już wspomniano, jego zapisy są zazwyczaj niewiążące, z wyjątkiem nielicznych klauzul (np. wyłączności, poufności). Wycofanie się może jednak wiązać się z utratą czasu i kosztów, a także z potencjalnym uszczerbkiem na reputacji.

‍

Jak zabezpieczyć swoje interesy w Term Sheet?

Najlepszym sposobem na zabezpieczenie swoich interesów w Term Sheet jest:

• Dokładne zrozumienie wszystkich klauzul.
• Konsultacja z doświadczonym prawnikiem.
• Prowadzenie rzetelnych negocjacji.
• Przeprowadzenie własnego due diligence, aby proces z inwestorem przebiegł sprawnie.
• Harmonogram transakcji inwestycyjnej: Upewnij się, że harmonogram jest realistyczny i pozwala na odpowiednie przygotowanie się do każdego etapu.

‍

Czym różni się Term Sheet od umowy inwestycyjnej?

Term Sheet i umowa inwestycyjna to nie to samo. Term Sheet to wstępny dokument, zarys głównych warunków, często niewiążący (poza kilkoma klauzulami). Umowa inwestycyjna to natomiast szczegółowy, prawnie wiążący dokument, który precyzyjnie reguluje wszystkie aspekty inwestycji, prawa i obowiązki stron, zawierając wszystkie ustalenia z Term Sheet w rozbudowanej formie. Due diligence zazwyczaj odbywa się pomiędzy podpisaniem Term Sheet a finalną umową inwestycyjną.

Term Sheet to nieodłączny element procesu pozyskiwania finansowania dla startupów. Zrozumienie jego struktury, kluczowych zapisów, świadomość potencjalnych pułapek prawnych są kluczowe dla założycieli. Pamiętaj, aby zawsze szukać wsparcia prawnego i być proaktywnym w całym procesie, dbając o zabezpieczenia w dokumentach inwestycyjnych oraz odpowiednie prawa decyzyjne w Term Sheet, które zapewnią Twojemu startupowi stabilny rozwój.