Unijne rozporządzenie o bateriach: obowiązki, terminy, konsekwencje

Od 18 lutego 2024 r. obowiązuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1542 w sprawie baterii i zużytych baterii. Dokument ten zastępuje wcześniejszą dyrektywę z 2006 r. i stanowi istotny krok w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego, obejmując wszystkie etapy życia baterii – od projektu, przez produkcję, aż po recykling.

Kogo dotyczą nowe przepisy?

Nowe rozporządzenie dotyczy szerokiego grona podmiotów:

• producentów, importerów i dystrybutorów baterii – zarówno przenośnych, przemysłowych, jak i tych do pojazdów elektrycznych,
  
  
• firm wprowadzających na rynek produkty z wbudowanymi bateriami,
  
  
• operatorów zajmujących się zbieraniem i przetwarzaniem zużytych baterii,
  
  
• sprzedawców oferujących baterie lub urządzenia z ich udziałem.
  
  

Nowe obowiązki – przegląd zmian

Cyfrowy paszport baterii

W przypadku baterii przemysłowych oraz stosowanych w pojazdach elektrycznych, wprowadzany zostaje tzw. cyfrowy paszport. Będzie on zawierał dane o składzie chemicznym, pochodzeniu, trwałości, wydajności i możliwościach recyklingu danej baterii. Obowiązek jego stosowania zacznie obowiązywać od sierpnia 2027 roku.

Recykling i surowce wtórne

Producenci będą zobowiązani do wykorzystywania określonych ilości materiałów z recyklingu – takich jak kobalt, lit, nikiel czy ołów – w nowych bateriach. Minimalne progi zaczną obowiązywać stopniowo – pierwsze od lipca 2027 r., kolejne od stycznia 2031 r.

Łatwość demontażu i wymiany

Nowe regulacje przewidują, że baterie przenośne – np. te stosowane w urządzeniach codziennego przeznaczenia – muszą być zaprojektowane w taki sposób, by użytkownik końcowy mógł je łatwo wyjąć i wymienić. Wymóg ten wejdzie w życie również w sierpniu 2027 r.

Etykietowanie i dostęp do informacji

Każda bateria powinna być oznakowana m.in. pod względem trwałości, pojemności, składu chemicznego i sposobu utylizacji. Informacje te mają być dostępne zarówno fizycznie, jak i cyfrowo (np. przez kody QR). Nowe oznaczenia powinny być wprowadzane sukcesywnie – zgodnie z typem baterii i rokiem ich wprowadzenia na rynek.

Zbiórka i recykling zużytych baterii

Państwa członkowskie muszą osiągać konkretne poziomy zbiórki zużytych baterii – dla baterii przenośnych celem jest osiągnięcie poziomu zbiórki na poziomie 63% do 2027 roku. Równocześnie zwiększone zostały wymagania dotyczące efektywności procesu odzysku materiałów, zwłaszcza metali strategicznych.

Obowiązki rejestracyjne i sprawozdawcze

Już od lutego 2024 roku firmy wprowadzające baterie na rynek są zobowiązane do rejestracji w systemie producentów oraz składania cyklicznych raportów. Muszą one zawierać m.in. dane o ilości i typie baterii, ich składzie oraz sposobie przetwarzania.

Co to oznacza dla firm?

Dla przedsiębiorców oznacza to konieczność przeanalizowania całego cyklu życia swoich produktów. W praktyce:

• trzeba będzie zadbać o projektowanie urządzeń z myślą o łatwej wymianie baterii,
  
  
• firmy będą musiały pozyskiwać surowce z recyklingu, co może wymagać przebudowy łańcuchów dostaw,
  
  
• konieczne będzie gromadzenie i udostępnianie danych technicznych baterii – zarówno konsumentom, jak i instytucjom nadzorującym,
  
  
• pojawi się potrzeba inwestycji w nowe systemy IT i logistyczne, szczególnie w zakresie cyfrowego paszportu oraz obowiązków raportowania,
  
  
• przedsiębiorcy będą musieli utrzymywać zgodność z dynamicznie rosnącymi wymaganiami środowiskowymi, co wymaga stałego monitorowania regulacji UE.
  
  

Chociaż dostosowanie się do nowych wymogów może początkowo wiązać się z kosztami i reorganizacją procesów, w dłuższej perspektywie pozwoli to na budowanie przewagi konkurencyjnej. Zielona transformacja nie jest już opcją – to wymóg regulacyjny i rynkowy, który stanie się fundamentem przyszłości każdego odpowiedzialnego biznesu.

‍