Blog

Przed nami kolejna ciekawa współpraca! LAWMORE zostało partnerem Centrum Zarządzania Innowacjami i Transferem Technologii (CZIiTT) Politechniki Warszawskiej.W ramach współpracy LAWMORE oraz CZIiTT będą podejmować wspólne inicjatywy na rzecz rozwoju innowacyjności i przedsiębiorczości w szczególności wśród społeczności akademickiej Politechniki Warszawskiej. Będziemy również wspólnie realizować działania stanowiące zaplecze merytoryczne dla osób i podmiotów korzystających z programów wsparcia realizowanych przez Inkubator Innowacyjności Politechniki Warszawskiej.LAWMORE będzie wspierać osoby związane z Centrum w szczególności w zakresie prawa własności intelektualnej, procesów inwestycyjnych, prawa nowych technologii, jak również w obszarze rozpoczynania i prowadzenia działalności gospodarczej, w tym w formie spółek kapitałowych.Jesteśmy dumni, że możemy wspierać takie inicjatywy.

Drony i ich szerokie oraz innowacyjne możliwości zastosowań wzbudzają coraz większe zainteresowanie zwłaszcza wśród przedsiębiorców. Dodatkowo, w ostatnim czasie rozporządzeniem wykonawczym Komisji UE z dnia 24 maja 2019 roku zostały ustalone szczegółowe przepisy dotyczące m.in. eksploatacji bezzałogowych systemów powietrznych, czyli właśnie dronów. Państwa członkowskie Unii Europejskiej mają rok na dostosowanie się do tych przepisów.

Czym są właściwie drony?

Dron jest traktowany jak bezzałogowy statek powietrzny (BSP). Bezzałogowy, oczywiście z uwagi na swoje przeznaczenie. Natomiast w odniesieniu do samego pojęcia statku powietrznego należy posiłkować się w tym zakresie definicją przyjętą przez ustawę Prawo lotnicze, zgodnie z którą statkiem powietrznym jest urządzenie zdolne do unoszenia się w atmosferze na skutek oddziaływania powietrza innego niż oddziaływanie powietrza odbitego od podłoża.

Słowniczek

Celem zrozumienia ogólnych zasad funkcjonowania i użytkowania dronów, warto zapoznać się przynajmniej z podstawowymi pojęciami związanymi z tematyką dronów, dodatkowo część z nich będzie pojawiać się również w niniejszym artykule:

• BVLOS (ang. Beyond Visual Line of Sight) -operacje poza zasięgiem widoczności wzrokowej
• BSP –Bezzałogowy Statek Powietrzny
• FPV (ang. First Person View) – operacje z widokiem pierwszej osoby, operacje, w których operator pilotuje model latający, nie utrzymując z nim bezpośredniego kontaktu wzrokowego, określając jego położenie w przestrzeni powietrznej przez obraz przekazywany w czasie rzeczywistym na ziemię przez urządzenia zamontowane na pokładzie modelu latającego
• masa startowa– masa BSP gotowego do lotu
• VLOS (Visual Line of Sight Operation)- operacje w zasięgu widoczności wzrokowej
• UAV (ang. Unmanned Aerial Vehicle) – Bezzałogowy Statek Powietrzny
• UAVO (ang. Unmaned Aerial Vehicle Operator)– operator bezzałogowego statku potwietrznego
• Operator – osoba zdalnie pilotująca bezzałogowy statek powietrzny

Ogólne warunki wykonywania lotów

Poniższa tabelka zawiera ogólne zasady wykonywania lotów dronem w zależności od charakteru odbywanego lotu:

Operacje FPV

Warto odrębnie odnieść się do stosunkowo nowej kategorii lotów, czyli FPV (loty przy użyciu okularów pokazujących obraz z kamery zamontowanej na dronie).W takim wypadku lot jest wykonywany bez dodatkowego obserwatora, jeżeli jest wykonywany:

• do wysokości nie większej niż 50 m nad poziomem terenu
• w odległości poziomej nie większej niż 200 m od operatora
• w odległości poziomej nie mniejszej niż 100 m od zabudowy miejscowości, miast, osiedli lub od zgromadzeń na wolnym powietrzu

Drony i ich rejestracja

Jak już zostało wskazane w tabelce powyżej, każdy BSP używany w operacjach BVLOS podlega rejestracji – wpisowi do ewidencji statków powietrznych.Jakie kategorie lotów obejmuje więc obowiązek rejestracji? Obowiązek ten dotyczy następujących kategorii lotów:

1. operacyjnych– realizowanych w ramach lub na potrzeby działań
   • lotnictwa państwowego,
   • Służby Celno-Skarbowej,
   • związanych z zapobieganiem lub zwalczaniem klęsk żywiołowych lub katastrof,
   • związanych z systemem opieki zdrowotnej,
   • poszukiwawczych lub ratowniczych,
   • związanych z ochroną bezpieczeństwa wewnętrznego państwa,
   • związanych z rozpoznawaniem zagrożeń z zakresu bezpieczeństwa i ochrony środowiska;
2. specjalistycznych – realizowanych w ramach lub na potrzeby:
   • dozoru, monitoringu, kontroli lub ochrony: obiektów inżynierii lądowej lub wodnej w rozumieniu PKOB, obszarów leśnych lub wodnych, osób lub mienia;
   • działań: geodezyjnych, związanych z gospodarką rolną lub leśną;
   • otów badawczych, testowych, próbnych lub demonstracyjnych;
3. automatycznych – realizowanych w ramach lub na potrzeby:
   • dozoru, monitoringu, kontroli lub ochrony: obiektów inżynierii lądowej lub wodnej w rozumieniu PKOB, obszarów leśnych lub wodnych;
   • działań agrolotniczych,
   • dostaw medycznych,
   • lotów badawczych, testowych, próbnych lub demonstracyjnych;
4. szkoleniowych – realizowanych w ramach działalności szkoleniowej, o której mowa w art. 95a ustawy Prawo lotnicze.

Słowem podsumowania

Istotne znaczenie z punktu widzenia spełnienia ewentualnych obowiązków wynikających z przepisów prawa jest ocena czy lot dronem będzie wykonywany w zasięgu widoczności wzrokowej VLOS czy poza zasięgiem widoczności wzrokowej BVLOS. Dodatkowo w przypadku lotów innych niż rekreacyjne czy sportowe (czyli lotów komercyjnych), co do zasady konieczne jest spełnienie podstawowych wymogów, takich jak uzyskanie przez operatora świadectwa kwalifikacji UAVO z uprawnieniem do wykonywania lotów poza zasięgiem wzroku BVLOS, badania lotniczo – lekarskie, obowiązkowe ubezpieczenie OC.Obraz satynek z Pixabay

W najnowszym magazynie Stock Market ukazał się właśnie artykuł Pauli Pul dotyczący współpracy korporacji ze startupami, który dotyczy przede wszystkim różnych form takiej współpracy (inwestycje kapitałowe, licencjonowanie technologii, bundling, rozwiązania white label'owe i inne). Stock Market to kwartalnik, który jest miejscem poważnej, merytorycznej debaty na temat przyszłości polskiego rynku kapitałowego, ale także budowania potencjału polskich firm giełdowych i nie tylko. W pierwszym numerze znalazły się wywiady m. in. z prezesem GPW i prezesem PKO BP. Atutem kwartalnika są artykuły dwujęzyczne, które są publikowane zarówno w języku polskim jak i angielskim. Bardzo dziękujemy za zaproszenie do współtworzenia tak ciekawego tytułu.

Miło nam poinformować, że do grona Partnerów LAWMORE po wcześniejszej udanej współpracy dołączyła nowa osoba - radca prawny Marcin Jaraczewski.Marcin Jaraczewski specjalizuje się przede wszystkim w transakcjach na rynku VC, emisji obligacji i obsłudze funduszy inwestycyjnych.

Gratulujemy!

Miło nam poinformować, że w ostatnim czasie nawiązaliśmy kilka owocnych współprac i już oficjalnie możemy pochwalić się kolejną. Tym razem z Poznańskim Parkiem Naukowo-Technologicznym!Od 26 lipca mamy przyjemność udzielać wsparcia prawnego na rzecz inkubowanych przedsiębiorstw w początkowej fazie działalności, które biorą udział w projekcie „Program InQbacji”. Projekt ten jest realizowany w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020.„Program InQbacji” jest dedykowany rozwijającym się firmom z obszaru chemii, biotechnologii oraz ICT. Wybrane startupy otrzymały 18-miesięczne wsparcie merytoryczne i infrastrukturalne, umożliwiające osiągnięcie zakładanych celów biznesowych.Cieszymy się, że po raz kolejny możemy działać na rzecz dynamicznego rozwoju innowacyjnych działalności!

Miło nam poinformować, że od początku czerwca świadczymy usługi doradztwa prawnego dla firm z programu akceleracyjnego KPT ScaleUp, realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 przez Krakowski Park Technologiczny.To już trzecia edycja programu skierowanego do młodych firm z obszaru przemysłu 4.0, przemysłowego internetu rzeczy oraz smart city, dzięki któremu otrzymać można m.in. wsparcie finansowe wynoszące nawet 200 tys. zł oraz usługi eksperckie o wartości do 50 tys. zł.Bardzo cenimy sobie współpracę z tak innowacyjnymi startupami. Zachęcamy też do wzięcia udziału w kolejnej edycji programu. Rekrutacja już w listopadzie!

W Monitorze Polskim 8 lipca br. opublikowano nowy komunikat Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Jest on dla istotny, ponieważ ustanawia nowy wykaz rodzajów operacji przetwarzania danych osobowych wymagających oceny skutków dla ochrony danych, czyli DPIA.Przedmiotowa ocena skutków, nazywana powszechnie DPIA (od angielskiego sformułowania „Data Protection Impact Assessment), to procedura, która musi zostać dokona a w przypadku, gdy dany rodzaj przetwarzania danych, ze względu na swój charakter, zakres, kontekst i cele z dużym prawdopodobieństwem może powodować wysokie ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych.

Nowe kryteria DPIA

PUODO wskazał na szereg kryteriów, jak również podał przykłady branż oraz operacji przetwarzania, które co do zasady są związane z przedmiotowym kryterium. Stanowi to z pewnością pomoc dla administratorów danych, którym łatwiej będzie ocenić, czy znajdują się w sytuacji, w której koniecznym jest dokonanie analizy czy DPIA jest konieczne do przeprowadzenia.Przedmiotowe kryteria to:

• dokonywanie ewaluacji lub oceny w tym profilowanie i przewidywanie w celach wywołujących negatywne skutki prawne, fizyczne, finansowe lub inne niedogodności dla osób fizycznych. Za przykład takich działań można uznać profilowanie na portalach społecznościowych w celu wysyłania informacji handlowej, czy też ocena zdolności kredytowej za pomocą algorytmów;
• zautomatyzowane podejmowanie decyzji wywołujących skutki prawne, finansowe lub podobne istotne skutki – tutaj za przykład wskazać trzeba monitorowanie zakupów i preferencji zakupowych, czy też systemy automatycznie identyfikujące pojazdy;
• systematyczne monitorowanie na dużą skalę miejsc dostępnych publicznie wykorzystujące elementy rozpoznawania cech lub właściwości obiektów, które znajdą się w monitorowanej przestrzeni (z wyłączeniem monitoringu analizowanego tylko w przypadku podejrzenia naruszenia prawa). W tym wypadku przykładowo chodzi tutaj o monitoring w szpitalach, klubach fitness, a nawet zakłady pracy w zakresie w jakim monitorują m. in. pocztę elektroniczną, jeśli jest to monitorowanie systematyczne;
• przetwarzanie szczególnych kategorii danych osobowych i dotyczących wyroków skazujących i czynów zabronionych. Tutaj wskazać można na przykład dostawców usług przetwarzania danych w chmurze, czy też usług poczty elektronicznej, w przypadku, gdy wykorzystanie przetwarzanych danych osobowych w innym celu stanowiłoby dużą ingerencję w prywatność;
• przetwarzanie danych biometrycznych wyłącznie w celu identyfikacji osoby fizycznej bądź w celu kontroli dostępu – co za tym idzie kategorii tej podlega sytuacja, w której wejścia do pomieszczeń lub budynków zabezpieczone są różnego rodzaju czytnikami danych biometrycznych;
• przetwarzanie danych genetycznych – w takich celach jak m. in. diagnoza medyczna, czy testy DNA;
• dane przetwarzane na dużą skalę, gdzie pojęcie dużej skali dotyczy: i) liczby osób, których dane są przetwarzane, ii) zakresu przetwarzania, iii) okresu przechowywania danych oraz iv) geograficznego zakresu przetwarzania – tutaj za przykład organ wskazał centralne zbiory danych prowadzone w celu realizacji zadań publicznych;
• przeprowadzanie porównań, ocena lub wnioskowanie na podstawie analizy danych pozyskanych z różnych źródeł, przykładowo poprzez łączenie danych uzyskiwanych z różnych publicznie dostępnych rejestrów;
• przetwarzanie danych dotyczących osób, których ocena i świadczone im usługi są uzależnione od podmiotów lub osób, które dysponują uprawnieniami nadzorczymi lub ocennymi. Za przykład w tym wypadku wskazać można systemy służące do zgłaszania nieprawidłowości takich jak mobbing;
• innowacyjne wykorzystanie lub zastosowanie rozwiązań technologicznych lub organizacyjnych. Jako przykłady PUODO wskazuje przykładowo systemy analizy i przekazywania danych dostawcom usług przy użyciu aplikacji mobilnych z urządzeń przenośnych takich jak inteligentne opaski czy smartwatche;
• przetwarzanie samo w sobie uniemożliwia osobom, których dane dotyczą, wykonywanie prawa lub korzystanie z usługi lub umowy, na przykład, gdy decyzja kredytowa jest podejmowana na podstawie informacji zbieranych w bazach danych dotyczących dłużników;
• przetwarzanie danych lokalizacyjnych – w tym przypadku chodzi o przetwarzanie, które wykorzystuje śledzenie lokalizacji osoby fizycznej.

DPIA – kiedy w praktyce?

Podkreślić trzeba, że PUODO wskazał, że co do zasady, gdy dana operacja przetwarzania spełnia co najmniej dwa wyżej wskazane kryteria koniecznym jest dokonanie DPIA, jednakże może się to okazać konieczne również gdy spełnione jest tylko jedno. Ponadto sam organ wskazuje, że opisany wyżej katalog ma charakter jedynie przykładowy, zaś to na administratorze danych ciąży obowiązek oceny czy przeprowadzenie DPIA jest konieczne.Co za tym idzie koniecznym jest zweryfikowanie przez podmioty stosujące przy przetwarzaniu danych osobowych najnowsze technologie, czy nie zachodzi konieczność przeprowadzenia oceny skutków dla ochrony danych. Jeśli pojawi się taka konieczność – należy podjąć odpowiednie działania. W innym przypadku, w przypadku kontroli, organ nadzoru z pewnością nie będzie wyrozumiały.Samo DPIA nie jest procedurą łatwą – musi zawierać opis planowanych operacji oraz celów przetwarzania, ocenę czy działania te są niezbędne oraz proporcjonalne, jak również jakie jest ryzyko związane ze stosowanym rozwiązaniem, jak również wskazanie środków, które będą zastosowane w celu ochrony danych osobowych oraz praw osób, których dane dotyczą.Co ważne DPIA należy przeprowadzić przed rozpoczęciem przetwarzania danych osobowych. Co za tym idzie najpierw koniecznym jest przeprowadzenie oceny skutków, zaś dopiero potem można wdrażać nowe rozwiązania związane z przetwarzaniem danych osobowych.Photo by Vitaly Sacred on Unsplash

Nieważne, czy sprzedajesz niedawno otwarty sklep internetowy, czy też Twój e-sklep można zaliczyć do tych prężnie działających, z dużym ruchem i długą historią. Jest kilka kwestii, które każdy właściciel powinien zweryfikować przed wystawieniem swojego sklepu na sprzedaż, w szczególności, jeżeli spodziewasz się przy tej transakcji przeprowadzenia legal due diligence. Na co powinieneś więc zwrócić szczególną uwagę sprzedając swój e-sklep?

1. Domena

Często w umowach sprzedaży e-sklepu spotykamy się z postanowieniem, że sprzedawca przeniesie na nabywcę prawo własności domeny. Jest to błąd. Nie ma możliwości przeniesienia takiej własności. Istnieje jedynie możliwość przeniesienia prawa do domeny.Pierwszym krokiem powinna być więc weryfikacja treści regulaminu rejestratora domeny, pod którą zarejestrowany jest nasz e-sklep. Koniecznym jest bowiem zweryfikowanie w jaki sposób można dokonać cesji praw do domeny na nabywcę naszego sklepu internetowego. Przykładowo, cesja może być związana z koniecznością złożenia dodatkowych oświadczeń i wypełnienia odpowiednich formularzy, które następnie muszą jeszcze zostać rozpatrzone i zaakceptowane przez rejestratora.Nie zobowiązujmy się więc w umowie, że domena przechodzi na własności nabywcy z chwilą zapłaty wynagrodzenia, albo z chwilą podpisania umowy. Jest to zazwyczaj po prostu nierealne.Pamiętać trzeba też o zweryfikowaniu podstawowej kwestii – czy podmiot, który sprzedawać będzie e-sklep jest uprawniony do dysponowania daną domeną. Często zdarza się bowiem, że domena jest zarejestrowana na osobę fizyczną, zaś działalność operacyjna sklepu odbywa się poprzez spółkę należącą do tej osoby fizycznej.

2. Umowa z twórcą

Często spotykamy się również z sytuacją, gdy okazuje się, że chwilę przed sprzedażą sklepu trzeba szybko podpisać umowę z jej twórcą. Konieczność ta wynika zaś z tego, że zlecenie jej stworzenia, wytyczne do specyfikacji, nadzór na realizacją etc. – wszystko to odbywało się mailowo. Z kolei w polskim prawie, aby przeniesienie autorskich praw majątkowych było skuteczne, umowa musi zostać sporządzona w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Pamiętajmy, że tego warunku nie spełni również wymiana skanów podpisanej umowy.Zdarzały nam się też przypadki, że umowę z twórcą trzeba było aneksować, ponieważ nie zawierała ona zezwolenia na wykonywanie praw zależnych. Z kolei rzadko który kupujący będzie chętny nabyć stronę, której następnie nie może modyfikować, chyba że przez pierwotnego twórcę.

3. Znaki towarowe

Nie tylko przed sprzedażą, ale w ogóle przed nadaniem nazwy naszemu sklepowi, warto zweryfikować, czy nie doszło do zgłoszenia identycznego lub podobnego znaku towarowego. Podmiot posiadający podobny lub identyczny znak towarowy może spowodować konieczność zmiany nazwy biznesu lub jego rebranding, nie mówiąc już o blokadzie fanpage’a oraz adwords. Łatwo sobie wyobrazić, że nabywca naszego sklepu internetowego nie będzie zadowolony, kiedy po zawarciu z nami umowy, będzie musiał dokonywać dodatkowego nakładu pracy i pieniędzy w celu zmiany nazwy.

4. Prawa autorskie a e-sklep

Nie tylko logotypy i layouty użyte na stronie internetowej mogą być przedmiotem autorskich praw majątkowych. Przedmiotem praw autorskich może być niemal wszystko, od typografii, przez emotki po ikonki. W związku z tym, należy dobrze sprawdzić, czy w ramach umowy z twórcą strony doszło do przeniesienia autorskich praw majątkowych do wszystkiego co zostało nam oddane wraz z zakończeniem prac, a może umowa dotyczy tylko modyfikacji skórki albo wykorzystane zostały stockowe elementy, do których udzielona jest jedynie licencję niewyłączną.Kwestia posiadania autorskich praw majątkowych jest bardzo istotna. Konsekwencją braku posiadania tych praw jest oczywiście brak możliwości przeniesienia jakichkolwiek praw na nabywcę. Na takie zaś przypadki na pewno zabezpieczy się nabywca, wprowadzając do umowy Twoją odpowiedzialność na wypadek wad prawnych przedmiotu umowy.Przejrzyj więc swoje umowy z wykonawcami, którzy stworzyli twój e-sklep i zweryfikuj do czego masz prawa a do czego nie masz. Jeżeli jesteś w sytuacji, w której możesz jeszcze „poprawić” umowę z wykonawcami – zrób to.

5. Otwarte licencje

Bardzo często w ramach sklepów internetowych korzysta się z rozwiązań i funkcjonalności objętych otwartymi licencjami. W związku z tym warto zweryfikować czy tak było w przypadku naszego sklepu. Jest to o tyle istotne, aby przyszły nabywca mógł korzystać z tych rozwiązań na takich samych zasadach jak sprzedawca. Jednakże jeśli w umowie nie wskażemy, że w ramach sklepu istnieją takie funkcjonalności i oświadczymy, że przeniesienie autorskich praw majątkowych dotyczy wszystkich elementów strony – wówczas nabywca może wskazać, że nasze oświadczenie było nieprawdziwe oraz dochodzić naprawienia wynikającej z tego szkody.

6. Inne licencje

Niektóre rozwiązania dostarczane przez podmioty trzecie mogą z kolei być objęte licencją udzieloną wprost sprzedającemu na podstawie osobnej umowy. Może to dotyczyć w szczególności CMS’ów. Wówczas koniecznym jest zweryfikowanie, czy istnieje możliwość dokonania cesji uprawnień z niej wynikających na nabywcę naszego sklepu.Weryfikacja podstawowych kwestii związanych z prawami własności intelektualnej dotyczącymi naszego sklepu może być żmudna. Jednak tylko sprawdzenie opisanych wyżej elementów pozwoli na sporządzenie oraz zawarcie prawidłowo skonstruowanej umowy, co wyeliminuje ryzyko skierowania przeciwko nam jakichkolwiek roszczeń.W kontekście więc powyższych punktów 4., 5. i 6., warto sporządzić listę IP, która będzie załącznikiem do umowy sprzedaży sklepu, a która będzie wskazywała, do czego prawa przenosisz, do czego masz licencję otwartą, a w jakim zakresie nabywca musi postarać się razem z Tobą o licencję.

7. Baza kontaktów

Pamiętajmy również, że w przypadku sprzedaży sklepu internetowego zmieni się administrator danych osobowych. W takim przypadku konieczne będzie wykonanie obowiązku informacyjnego, poprzez wysłanie takim osobom odpowiedniej wiadomości z całą gamą informacji wymaganych przez RODO. Jeżeli więc w bazie mamy „przypadkowe” kontakty, warto je wcześniej usunąć z tej bazy, zanim otrzymają one taką wiadomość i skorzystają ze swoich praw, które daje im RODO w przypadku niezgodnego z przepisami przetwarzania danych osobowych.

Wystawiasz swój e-sklep na sprzedaż i interesują Cię aspekty, których powyżej nie poruszyliśmy? Napisz do nas!

Prosta spółka akcyjna – czym jest, jak działa, komu się może przydać i czy w ogóle warto

Stało się. Sejm przyjął projekt zmiany Kodeksu spółek handlowych, wprowadzający do polskiego systemu prawnego całkowicie nowy typ spółki – prostą spółkę akcyjną, czyli PSA. Prosta spółka akcyjna w samym swoim założeniu ma stanowić odpowiedź na postulaty dynamicznie rozwijającego się rynku start-up’ów i różne bolączki związane ze stosowaniem dotychczasowych form spółek kapitałowych: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która jest relatywnie prosta, ale miała zbyt dużo cech spółki osobowej, które utrudniały funkcjonowanie w zmieniającym się rynku inwestycyjnym oraz spółki akcyjnej, która jest zbyt skomplikowana i droga w obsłudze, żeby swobodnie mogło ją udźwignąć młode przedsiębiorstwo. W przyjętym przez Sejm modelu PSA nie brak ukłonów w stronę instytucji, znanych z transakcji na rynku VC (anti-dilution– a przynajmniej pewien jego rodzaj; modelowe, kodeksowe prawo pierwszeństwa nabycia akcji; ułatwienia w regulacji vestingu), jak również rozwiązań, z którymi inwestorzy (przede wszystkim zagraniczni) są zaznajomieni, gdyż funkcjonują one w ich macierzystych porządkach prawnych, a brak było ich dotychczas w polskich przepisach.W niniejszym artykule chcielibyśmy ten temat przybliżyć, dokonując jednocześnie w niektórych aspektach pogłębionej analizy krytycznej. Nie jest to jednak kompendium opisujące tę instytucję od A do Z ani tym bardziej komentarz do ustawy. Wyselekcjonowaliśmy kwestie, mogące zainteresować przede wszystkim uczestników ekosystemu startupowego – zarówno same startupy, jak również inwestorów.

Co nowego w prostej spółce akcyjnej?

KAPITAŁ AKCYJNY

Podstawową cechą, odróżniającą PSA od innych spółek kapitałowych oraz spółki komandytowo-akcyjnej jest brak kapitału zakładowego. Zastąpiono go kapitałem akcyjnym, będącym z jednej strony podobnym tworem, co kapitał zakładowy, a z drugiej – zupełnie innym. Akcje nie stanowią bowiem części kapitału akcyjnego (jak można by wnioskować na podstawie jego nazwy). Kapitał akcyjny jest kapitałem własnym spółki, na który przeznacza się wkłady wniesione na pokrycie akcji, z wyłączeniem świadczenia pracy lub usług (o czym w dalszej części artykułu, jako że to jedno z największych novumwprowadzonych w ramach PSA). Akcje symbolizują uprawnienia korporacyjne akcjonariusza w spółce, są jednak oderwane od wniesionego wkładu, jako że nie mają wartości nominalnej. Minimalna wysokość kapitału akcyjnego to 1 złoty – i w takiej wysokości wystarczy go wnieść przy zakładaniu spółki. Ograniczenie kwoty gwarancyjnej mają potencjalnym wierzycielom rekompensować obowiązkowe wpłaty z wypracowanego zysku oraz wymóg przeprowadzania postępowania konwokacyjnego przy wypłatach z kapitału akcyjnego przekraczających 5% sumy zobowiązań.

WYPŁATY Z KAPITAŁU AKCYJNEGO

Prosta spółka akcyjna rozluźnia nieco reżim dokonywania wypłat na rzecz akcjonariuszy, znany z innych spółek kapitałowych, z uwagi na możliwość nie tylko dokonywania podziału zysku (czyli dywidendy), ale również wypłat z kapitału akcyjnego. W zakresie dywidendy w zasadzie nie ma wielkich odstępstw w stosunku do znanych już modeli spółek kapitałowych. Zupełnie inaczej sprawa ma się, jeśli chodzi o wypłaty z kapitału akcyjnego. Jest to nowa procedura, której wprowadzenie było możliwe z uwagi na większą płynność kapitału akcyjnego. Do dokonania wypłaty z kapitału akcyjnego konieczny jest wpis w rejestrze, choć przepisy regulujące wzywanie wierzycieli i postępowanie konwokacyjne stosuje się dopiero w momencie wypłaty przekraczającej 5% wartości zobowiązań wykazanych w ostatnim sprawozdaniu finansowym spółki, a także nie może prowadzić do utraty przez spółkę (w normalnych okolicznościach) zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych w terminie 6 miesięcy od dnia dokonania wypłaty. W pozostałym zakresie wypłata jest w zasadzie wolna od ograniczeń.

UPRZYWILEJOWANIA GŁOSOWE

Prosta spółka akcyjna wprowadza dwie ciekawe zmiany dotyczące uprzywilejowania akcji w zakresie głosowania. Zniknął, znany ze spółki z o.o. czy spółki akcyjnej, limit dwóch głosów na akcje, teoretycznie więc na jedną akcję może przypadać nieograniczona liczba głosów, co wydaje się jednak mocno kontrowersyjne w kontekście ustawowej zasady równouprawnienia wspólników. Ponadto, wprowadzono tzw. „akcje założycielskie” (nazwa jest o tyle myląca, że mogą być one emitowane również później, po utworzeniu spółki i przyznane innym wspólnikom niż pierwotni założyciele). Inkorporują one uprawnienie ich posiadaczy o treści zbliżonej do powszechnego na rynku VC mechanizmu antyrozwodnieniowego (anti-dilution), który w tym przypadku służy jednak nie zachowaniu udziału w kapitale spółki, ale zachowaniu prawa głosu. Mechanizm ten działa w ten sposób, że uprawnieni z akcji założycielskich automatycznie, z każdą nową emisją akcji, uzyskują tyle nowych głosów, przypadających na istniejące akcje założycielskie, ile potrzebne jest, by ten uprawniony zachował tę samą wartość procentową głosów, jaką miał przed tą nową emisją.Przykład: w spółce jest 100 akcji, w tym 51 założycielskich, które odpowiadają 51% głosów na walnym zgromadzeniu – na każdą akcję w spółce przypada jeden głos. Wszystkie akcje założycielskie posiada założyciel. Po pewnym czasie wyemitowane zostaje kolejne 100 zwykłych akcji, które nabywa akcjonariusz inny niż ten założyciel (np. nowy inwestor). W konsekwencji, bez konieczności dokonywania jakichkolwiek czynności przez spółkę czy akcjonariuszy, założyciel zachowuje prawo do 51% głosów, ale ponieważ zwiększyła się liczba akcji w Spółce, na każdą z akcji założycielskich należących do założyciela, przypada teraz nie 1, ale 2 głosy.

MODEL MONISTYCZNY

Wykonywanie funkcji zarządczych i nadzorczych w PSA może odbywać się albo w tradycyjnym modelu dualistycznym (zarząd + rada nadzorcza), albo w modelu monistycznym (rada dyrektorów). Nie jest to pierwszy raz w naszym porządku prawnym, kiedy dostępny jest monistyczny model ładu korporacyjnego, dotąd jednak dostępny wyłącznie w bardzo mało popularnej spółce europejskiej, której założenie jest jeszcze bardziej problematyczne, niż spółki akcyjnej. Czym się on charakteryzuje? Zakłada istnienie (poza walnym zgromadzeniem) jednego organu spółki – znanej z systemów anglosaskich rady dyrektorów, która ma jednocześnie spełniać funkcje zarządcze i nadzorcze, co, w założeniu pozwala na nieco bardziej elastyczne delegowanie tych kompetencji, niż ma to miejsce w tradycyjnym modelu z zarządem oraz radą nadzorczą. Rada dyrektorów składa się z dyrektorów wykonawczych (executive officers) oraz niewykonawczych (non-executive), w zależności od wewnętrznych regulacji spółki. Dyrektorzy niewykonawczy co do zasady sprawują stały nadzór nad działalnością spółki – ich uprawnienia w zasadzie odpowiadają tym, które przyznawane są radzie nadzorczej.

Co może zachęcić do działania jako prosta spółka akcyjna ?

OBJĘCIE AKCJI ZA USŁUGI I PRACĘ

Opisane powyżej mechanizmy to nie jedyne nowości wprowadzane przez nowelizację. Nowych rozwiązań jest zdecydowanie więcej, choć mogą wydawać się mniej spektakularne. Najważniejszą zmianą z gatunku tych pozornie drobnych jest zwiększenie udziału czynnika ludzkiego w budowaniu wartości spółki, czyli możliwość objęcia akcji w zamian za usługi lub pracę, świadczone na rzecz spółki. Jednocześnie jest to największym odstępstwem od dotychczasowych regulacji spółek kapitałowych. Praca i usługi nie miały dotąd zdolności aportowej w spółkach z o.o. i akcyjnej, a (szczególnie w środowisku startupowym), dzisiaj zespół jest jednym z najważniejszych czynników decydujących o powodzeniu projektu, przy czym trudno jest go formalnie wycenić.

WYDŁUŻONY TERMIN POKRYCIA AKCJI

Dodatkowo, pokrycie akcji nastąpić może w terminie trzech lat, niezależnie od rodzaju wkładu. Znów, jest to (możliwe, że nieświadomy) ukłon w stronę inwestorów, którzy dotąd transzując inwestycje musieli korzystać bądź z ryzykownych form takiego działania (jak np. pożyczki konwertowalne), bądź z rozwiązań dość problematycznych z praktycznego punktu widzenia (kolejne podwyższenia kapitału). W PSA możliwe będzie wypłacanie kolejnych transz w umówionych odstępach czasu, gdyż sąd nie wymaga żadnych oświadczeń zarządu o wniesieniu wkładów, a jedynie oświadczenia o wysokości kapitału akcyjnego.Istnieje też możliwość wyłączenia prawa poboru w samej treści umowy spółki, bez konieczności podejmowania w tej sprawie odrębnej uchwały (która z kolei wymaga kwalifikowanej większości 4/5 głosów). Takie postanowienie gwarantuje pewność obrotu akcjami odformalizowując jednocześnie sam proces (zarząd nie musi wydawać opinii w sprawie uzasadnienia wyłączenia prawa poboru). Ze względu na elastyczność tego rozwiązania, należy je uznać za korzystne.

UPROSZCZONA LIKWIDACJA

Kolejnym novum jest uproszczona likwidacja. W przypadku prostej spółki akcyjnej istnieje możliwość wykreślenia spółki z rejestru bez przeprowadzania procesu likwidacyjnego – zamiast niego majątek spółki i ogół jej praw i obowiązków przejmuje jeden z akcjonariuszy. Jest więc w szczególności osobiście odpowiedzialny wobec jej wierzycieli za zobowiązania tej spółki. Procedura ma w założeniu być krótsza niż tradycyjna likwidacja, choć w praktyce jej zastosowanie będzie pewnie ograniczone do „martwych” spółek z niewielkimi zobowiązaniami, względnie stanowić sposób na uwolnienie zarządu od ryzyka odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Równolegle, przepisy są mniej restrykcyjne w stosunku do „normalnej” likwidacji – minimalny okres między ogłoszeniem, a podziałem majątku wynosi trzy, nie sześć miesięcy (a właściwie nie jest on określony, trzy miesiące to jednak termin na zgłaszanie się wierzycieli – spółka zaś dopiero po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli może zostać wykreślona z rejestru).

WARUNKOWA EMISJA AKCJI - UPROSZCZENIE DLA ESOP I VESTINGU

Zmiana ustawy wprowadza do prostej spółki akcyjnej także nowy tryb warunkowej emisji akcji, co może być bardzo ciekawym rozwiązaniem przy projektowaniu programów opcyjnych lub regulowaniu vestingu założycieli (jeśli będzie go żądał inwestor). Warunkowa emisja akcji przypomina warunkowe podwyższenia kapitału w spółce akcyjnej. Emisja taka, w nowym wariancie (poza dostępnymi, ale znanymi już ze spółki akcyjnej warrantami subskrypcyjnymi i obligacjami zamiennymi), realizowana jest w celu wykonania uprawnień, wynikających dla przyszłych akcjonariuszy z tytułu umów zawartych przez nich ze spółką. Objęcie przez nich wyemitowanych akcji jest odformalizowane i wymaga tylko złożenia spółce pisemnego oświadczenia, a następnie spółka składa w tym przedmiocie wniosek do KRS. Oczywiście, wszystko wymaga uprzedniej uchwały walnego zgromadzenia o warunkowej emisji akcji oraz zgody walnego zgromadzenia na zawarcie takiej umowy, jednak jest to całkowicie zrozumiałe i trudne do uniknięcia. Sama procedura jest jednak całkiem interesująca, szczególnie, że ustawa nie precyzuje formy, w jakiej powinna zostać zawarta umowa uprawniająca do objęcia akcji w ramach warunkowej emisji, można więc założyć, że wystarczająca będzie dla ustalenia wzajemnych praw i zobowiązań w tym zakresie nawet wymiana maili.Poza rozwiązaniami, które przynajmniej na pierwszy rzut oka, zanim nie obrosną praktyką i orzecznictwem, wydają się korzystne, regulacje PSA zawierają również rozwiązania mniej przemyślane.Po pierwsze, podobnie jak spółka z o.o., akcje PSA również nie mogą być przedmiotem oferty publicznej i wprowadzane na giełdę. Do tego celu prosta spółka akcyjna musi być przekształcona w spółkę akcyjną – niestety, przepisy regulujące przekształcenie w spółkę akcyjną nie uległy uproszczeniu. Mrugnięcie okiem w kierunku nowych technologii i umożliwienie prowadzenia rejestru akcjonariuszy w sieci blockchain nie przekłada się jakkolwiek na praktykę, bo jakikolwiek obrót akcjami w ramach publicznego rejestru rozproszonego wymagałoby gruntownego przemodelowania regulacji prawnych, trudno więc uznać możliwość prowadzenia rejestru akcjonariuszy w prywatnym rejestrze rozproszonym za jakikolwiek przełom. W praktyce więc obrót akcjami w PSA będzie wprawdzie łatwiejszy, jednak nadal niedostatecznie swobodny.Można mieć też wątpliwości co do rejestru akcjonariuszy i obowiązkowej dematerializacji akcji – w kontekście niemożliwości obracania akcjami PSA na giełdzie ich obowiązkowa dematerializacja wydaje się zwyczajnie bezcelowa. W rejestrze przedsiębiorców i tak składana jest lista akcjonariuszy, a wraz z powstaniem rejestru beneficjentów rzeczywistych wszyscy istotni akcjonariusze PSA będą widnieli również w nim, w związku z czym trudno się zgodzić z tezą o tajności akcjonariatu, który gwarantować miałby brak dostępu do rejestru akcjonariuszy osób trzecich. Na plus należy wskazać brak procedury dematerializacji charakterystycznej dla papierów wartościowych i ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Rejestry akcjonariuszy będą prowadzić notariusze albo firmy inwestycyjne w niesprecyzowanej w żaden konkretny sposób formie elektronicznej, co będzie się wiązało z określonymi dodatkowymi kosztami ponoszonymi przez akcjonariuszy.

Poniżej przedstawiamy krótką tabelę, obrazującą podstawowe różnice między spółką z o.o. a prosta spółka akcyjna

Inne, równie istotne zmiany wprowadzone przez nowelizację

Co ciekawego jeszcze wprowadza nowelizacja? Nie tylko PSA, ale wszystkich spółek handlowych dotyczyć będą wprowadzone nowelizacją zmiany w procesach restrukturyzacyjnych (głównie przekształcenia i połączenia).Dotychczas, w przypadku jakiegokolwiek przekształcenia spółki, każdy jej wspólnik uprawniony był odmówić uczestnictwa w spółce przekształconej. Nowelizacja istotnie to prawo ogranicza. W wyniku zmian, wspólnicy (lub akcjonariusze) przekształcanej spółki kapitałowej mają prawo odmowy uczestniczenia w spółce przekształconej wyłącznie w przypadku, gdy taka spółka przekształca się w spółkę osobową. Ponadto, taki wspólnik uprawniony jest z tego prawa skorzystać wyłącznie poprzez „korporacyjne prawo wyjścia”, tj. żądanie odkupu wszystkich udziałów (lub akcji) należących niego. Aby zrealizować to uprawnienie, wspólnik ten musi głosować „przeciw” uchwale oraz zażądać zaprotokołowania sprzeciwu, podobnie jak przy zaskarżaniu uchwał. Ta procedura ma na celu poprawę tempa realizacji procesów przekształceniowych. Usprawniono również samo podejmowanie uchwał – teraz, konieczne jest tylko podjęcie uchwały o przekształceniu, która z mocy prawa stanowi zawarcie umowy spółki przekształconej, lub jej zawiązanie (jeśli spółką przekształconą jest SA).Na koniec, raczej w ramach ciekawostki – możliwe będzie także (wreszcie!) przeniesienie siedziby spółki za granicę bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Tutaj ustawodawca dostosował przepis do orzeczenia TSUE w głośnej sprawie Polbud Wykonawstwo. Dotyczy to jednak tylko „migracji” w ramach Unii lub EOG, a dodatkowo, prawo państwa przyjmującego musi takie rozwiązanie dopuszczać.Projekt nie ma jeszcze ostatecznego kształtu, znajduje się obecnie w Senacie – na dzień dzisiejszy znana jest już opinia Senatu – zgłosił kilkanaście poprawek do ustawy, nie powinno to jednak wpłynąć negatywnie na datę wejścia w życie ani istotnie wpłynąć na rozwiązania opisane powyżej. Nowe przepisy zaczną obowiązywać 1 marca 2020 roku, a więc jeśli ktoś ma zamiar założyć lub przekształcać się w PSA – warto zacząć zastanawiać się nad tym już teraz.AUTORZY ARTYKUŁU: Marcin Jaraczewski i Mikołaj Kowalczyk

Tooploox zainwestował i przejął większościowy pakiet udziałów w spółce MicroscopeIT. Dzięki tej transakcji Tooploox i MicroscopeIT połączyły siły, by stać się wiodącym dostawcą usług AI w Europie. Miło nam poinformować, że mieliśmy przyjemność reprezentować MicroscopeIT.MicroscopeIT jest software housem dostarczającym usługi AI i R&D dla takich branż jak LifeScience, MedTech i Pharma, natomiast Tooploox to firma opracowująca oprogramowania i dostarczająca najnowocześniejsze rozwiązania dla startupów i przedsiębiorstw.

Miło nam poinformować, że 6 czerwca uczestniczyliśmy w konferencji Innovative Lawyers, która jest skierowana do nowoczesnych i otwartych na nowe rozwiązania prawników. Lawmore reprezentowała Paula Pul, która wzięła udział w debacie dotyczącej wyzwań dla branży prawniczej, w tym kwestii etyki prawniczej.Bardzo dziękujemy za zaproszenie na tak ciekawe wydarzenie, dzięki któremu mogliśmy spojrzeć na zawód prawnika z różnych punktów widzenia.

14 czerwca zakończył się nabór do programu „Wsparcie prawne dla startupów”, którego celem jest sfinansowanie wsparcia prawnego dla startupów podejmujących współpracę z inwestorami i odbiorcami swoich usług. W tym roku kwota wsparcia to kwota nawet 25.000 złotych brutto. Lawmore jest jedną z kancelarii, która dzięki współpracy z PARP po raz kolejny będzie miała przyjemność udzielić wsparcia prawnego obejmującego m.in.

1. analizę umowy inwestycyjnej lub umowy spółki,
2. przygotowanie do analizy legal due-diligence
3. analizę umowy z kontrahentem
4. analizę umowy z kontrahentem
5. 5 godzin konsultacji prawnych

Dla rozwijających się biznesów jest to niewątpliwie duże ułatwienie, zatem zachęcamy do udziału w kolejnych edycjach programu!Więcej informacji znajdziecie na stronie: https://www.parp.gov.pl/component/grants/grants/wsparcie-prawne-dla-start-upow

Blog PRAWO DLA NAUKOWCA to nasza nowa inicjatywa, za którą odpowiedzialna jest Aleksandra Maciejewicz.Z racji tego, że na co dzień współpracujemy z naukowcami oraz innymi osobami z branży naukowo-badawczej - widzimy, jak często w ich pracy pojawiają się podobne problemy i podobne pytania. W związku z tym postanowiliśmy w jednym miejscu zebrać wiedzę, która pomoże w prawnych dylematach osób związanych z tą branżą.Zapraszamy do korzystania i dzielenia się!http://www.prawodlanaukowca.pl/https://www.facebook.com/prawodlanaukowca/

Jeżeli ktoś z Was miał problem prawny, którym jest chętny się podzielić, z przyjemnością go rozwiążemy i opiszemy w jednym z wpisów.

Miło nam poinformować, że nawiązaliśmy współpracę z Aulą Polską!Od początku działalności LAWMORE staramy się być blisko środowiska startupów i branży technologicznej. W tym czasie wielokrotnie mieliśmy okazję współpracować z Arturem Kurasińskim i Aulą Polską. Prowadziliśmy wykłady w ramach Auli (i o negocjacjach z inwestorami i o programach opcyjnych w spółkach), a Paula Pul zasiada również w jury Aulerów (konkurs dla najlepszych spółek technologicznych).Od początku maja nasza współpraca jest już oficjalna - postaramy się bardziej aktywnie wspierać działalność Auli.Aula Polska jest fundacją skupioną wokół przedsiębiorczości w branży technologicznej. Łączy i promuje potencjał polskich innowatorów zarówno w Polsce, jak i w Europie. Jest to jedno z najbardziej rozpoznawalnych wydarzeń startupowych w Polsce!

Na zaproszenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, mieliśmy przyjemność wziąć udział w wydarzeniu Impact CEE 2019, w ramach którego Paula Pul podsumowała ubiegłą edycję programu Start in Poland – „Wsparcie prawne dla startupów”. W panelu wzięli również udział: przedstawiciel PARP i jeden z beneficjentów tego programu - startup placeme.plW ramach ubiegłorocznej edycji programu startupy mogły liczyć na darmowe wsparcie w zakresie analizy projektu umowy inwestycyjnej lub umowy spółki, przygotowania do badania legal due diligence, analizy umowy z kontrahentem oraz przygotowania umowy z kontrahentem.Jest nam bardzo miło, że na co dzień możemy uczestniczyć w rozwoju początkujących, innowacyjnych firm, zapewniając im kompleksową obsługę prawną. Jednocześnie zachęcamy do wzięcia udziału w kolejnej edycji programu. Nabór rusza już 30 maja! Wszystkie informacje będą dostępne na stronie PARP.Impact’19 - Fast forward change! jest największym wydarzeniem gospodarczym w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, dotyczącym przyszłości cyfrowej gospodarki z perspektywy biznesowej i naukowej.

Członek Zarządu spółki kapitałowej, zgodnie z dyspozycją przepisów Kodeksu Spółek Handlowych, posiada zakaz uczestniczenia w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej lub spółki osobowej albo jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczenia w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje również udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu.Zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej, przewidziany w art. 211 oraz art. 380 Kodeksu Spółek Handlowych, z mocy ustawy obejmuje wyłącznie członków zarządów. Istnieje jednak możliwość zastrzeżenia w umowie spółki, iż dotyczy on także w całości lub określonym zakresie także wspólników, prokurentów lub członków organu nadzoru.

Także umowa spółki może poszerzyć zakres zakazu, który dotyczy członka zarządu. Interes konkurencyjny definiowany jest jako „układ relacji, gdy korzyści uzyskiwane przez jeden podmiot nie pozostają bez znaczenia dla sfery interesów drugiego podmiotu”. Zajmowanie się interesami konkurencyjnymi może polegać na prowadzeniu spraw we własnym, jak i cudzym imieniu, ale także jako pełnomocnik czy pośrednik.

Powyższe zakazy mają charakter warunkowy – jeśli umowa spółki nie stanowi inaczej, zgody na prowadzenie działalności konkurencyjnej udziela organ uprawniony do powołania zarządu (może nim być także rada nadzorcza, gdy umowa spółki tak przewiduje). Udzielenie zgody powinno nastąpić przed podjęciem pierwszej czynności konkurencyjnej bądź uzyskaniem statusu wspólnika lub członka organu w spółce konkurencyjnej. Artykuły 211 i 380 Kodeksu Spółek Handlowych nie określają sankcji za naruszenie zakazu działalności konkurencyjnej. Takie postępowanie wbrew ustawie członka zarządu może być jednak podstawą jego odwołania oraz rodzić odpowiedzialność wobec spółki za ewentualną szkodę wyrządzoną działaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki .Warto zwrócić uwagę na orzeczenie SN z dnia 06 marca 2006 r., sygn. II PK 211/05, zgodnie z którym: „Pracownik – członek zarządu spółki handlowej narusza pracowniczy obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy (art. 100 §2 pkt 4 kodeksu pracy) w przypadku gdy bez jej zgody uczestniczy jako członek zarządu spółki kapitałowej”. Takie działanie może być zdaniem Sądu, po rozpatrzeniu całokształtu okoliczności, podstawą do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia (art. 52 §1 Kodeksu pracy).

Jednym z bardziej interesujących orzeczeń wydanych w ciągu ostatnich lat była uchwała podjęta przez Sąd Najwyższy w sprawie III CZP 31/15, w której Sąd Najwyższy zajął stanowisko w kwestii terminu przedawnienia roszczenia o wypłatę dywidendy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.Przedstawione Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawne powstały na tle sprawy wszczętej przeciwko pozwanej Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością o zapłatę wspólnikowi jako powodowi kwoty 176.000 złotych wraz z odsetkami z tytułu dywidendy za lata 2005-2008, uchwalonej przez Zgromadzenie Wspólników pozwanej, ale wspólnikowi niewypłaconej.Przedmiotem rozważań Sadu Najwyższego było zatem, czy dywidenda jest świadczeniem okresowym (bo może się należeć wspólnikom raz do roku, po zakończeniu roku obrachunkowego), a zatem stosujemy do niego 3-letni okres przedawnienia z art. 118 kc, czy też zastosowanie ma zwykły okres przedawnienia (10 lat).Sąd Najwyższy rozwiał wszelkie wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie opowiadając się, iż świadczenie takie należy uznać za samodzielne, autonomiczne i jednorazowe świadczenie należne wspólnikowi od spółki z tytułu przyznania mu dywidendy. Sąd Najwyższy uznał, że nie jest to świadczenie z kręgu powtarzających, mających postać okresowych, ze względu na stałą w określonym przedziale czasu wysokość i wynikających ze skonkretyzowanego prawa podmiotowego, jak np. czynsz z umowy najmu lokalu. Sąd Najwyższy określił, iż dywidenda jako możliwa kwota do podziału miedzy wspólników powstaje bowiem w razie wykazania najpierw zysku w bilansie rocznym spółki, którego następstwem może być powzięcie uchwały wspólników o przeznaczeniu określonej części zysku do podziału i dokonaniu tego podziału między wspólników, stosownie do wielkości udziałów i ich rodzaju, co jest elementem zależnym wyłącznie od woli wspólników. Nie są zatem spełnione podstawowe warunki prawne, które świadczyłyby o okresowym charakterze roszczenia o wypłatę dywidendy. Roszczenie o wypłatę dywidendy nie jest z natury swojej powtarzalne, a więc wymagające spełnienia na rzecz wierzyciela w stałych, określonych odstępach czasu. Także wysokość świadczenia nie jest zależna od upływu czasu, gdyż ani nie wiadomo przed upływem roku obrotowego, czy będzie i jak duży zysk wypracowany przez spółkę, ani jaką część będzie można ze względu na inne zobowiązania spółki przeznaczyć do podziału między wspólników.Wskazane argumenty zaprowadziły do wniosku, że roszczenie wspólnika o wypłatę dywidendy stanowi samodzielną, jednorazową wierzytelność przysługującą mu wobec spółki za konkretny rok obrotowy. Wyraża ona obowiązek spółki do wypłaty na rzecz wspólnika kwoty pieniężnej w wysokości określonej uchwałą wspólników o podziale zysku. Z tych względów do roszczenia wspólnika o wypłatę dywidendy znajduje zastosowanie ogólny, dziesięcioletni termin przedawnienia.

Miło nam poinformować, że zostaliśmy ogólnopolskim partnerem wydarzenia łączącego naukę z biznesem - InnoSHARE!Wydarzenie poprzedzone jest serio meetupów - podczas cyklu spotkań będziemy edukować słuchaczy z całej Polski z zakresu negocjacji z inwestorami. Uczestnicy dowiedzą się m.in. na co powinni zwrócić uwagę negocjując umowę inwestycyjną oraz jakie klauzule umowne nie powinny się w niej znaleźć.Mamy za sobą impact TALK w Łodzi, Krakowie i Wrocławiu. W najbliższym czasie spotkacie nas w Gdańsku, Poznaniu i Rzeszowie.InnoSHARE’19 Meetups to cykl wydarzeń organizowanych przez Fundację Polska Innowacyjna, którego celem jest połączenie nauki i biznesu oraz wspieranie innowacyjności podczas tworzenia wysokich technologii.

Miło nam poinformować, że nawiązaliśmy współpracę ze Stowarzyszeniem Twórców Grafiki Użytkowej.Na co dzień współpracujemy z branżą kreatywną i wiemy z jakimi problemami się zmaga. Postanowiliśmy więc szerzej otworzyć się na pracę grafików, którzy mają styczność z wieloma problemami prawnymi, szczególnie w zakresie praw własności intelektualnej.Nieodzownym elementem pracy projektanta jest kwestia praw autorskich, które nierzadko są naruszane. Dlatego powstał cykl porad prawnych ZAPYTAJ LAWMORE, w którym nasi prawnicy odpowiadają na pytania grafików, pojawiające się w ramach tworzenia i rozpowszechniania ich projektów.STGU jest społecznością zrzeszającą projektantów graficznych oraz pasjonatów profesjonalnego projektowania graficznego. Od 15 lat aktywnie promuje i wspiera polski design, organizując liczne szkolenia, warsztaty, konkursy, wystawy, festiwale, akcje społeczne i konferencje.

Mieliśmy przyjemność wziąć udział w projekcie Inteligencja Finansowa - wydarzeniu organizowanym przez Studenckie Forum Business Center Club.Jako, że nasza działalność skupia się między innymi wokół branży inwestycyjnej, zostaliśmy zaproszeni na wydarzenie pt. „Inteligencja Finansowa”, podczas którego mec. Marcin Jaraczewski wygłosił prelekcję dotyczącą pozyskiwania finansowania. Słuchacze mieli możliwość dowiedzieć się więcej o negocjacjach umów z inwestorami kapitałowymi oraz ciekawych przypadkach, z którymi mieliśmy do czynienia.Inteligencja Finansowa to cykl spotkań, złożony z bloków tematycznych dotyczących pozyskiwania finansowania, oszczędzania i inwestowania, organizowany przez Studenckie Forum Business Centre Club w Warszawie, dostarczający praktycznej wiedzy opartej na doświadczeniu prelegentów.

Od dłuższego czasu współpracujemy ze Studenckim Forum Business Centre Club oraz jesteśmy partnerem organizowanych przez niego wydarzeń. Tak było i tym razem, gdyż mieliśmy przyjemność wziąć udział w XVI edycji Festiwalu Przedsiębiorczości BOSS, jako ogólnopolski partner prawny.Właśnie dzięki takim inicjatywom możemy aktywnie wspierać młodych przedsiębiorców i motywować ich do zakładania własnego biznesu, pomagając im osiągnąć sukces.Festiwal BOSS to wydarzenie obejmujące interesujące wykłady, warsztaty i panele dyskusyjne, które łącząc studentów ze światem biznesu, umożliwia im przekształcanie pasji w działalność zawodową. W wydarzeniu bierze udział ponad 10 000 młodych ludzi oraz ponad 90 prelegentów, którzy spotykają się w 7 miastach Polski na ponad 9 uczelniach wyższych, na przełomie marca i kwietnia. Jest to jedyne wydarzenie o tak szerokiej skali realizowane w naszym kraju.

Miło nam poinformować, że LAWMORE kolejny raz ma zaszczyt objąć patronatem ogólnopolską konferencję naukową pn. "Aktualne Problemy Prawa Własności Intelektualnej". Druga edycja tej konferencji odbędzie się dnia 20 marca 2019 roku w sali posiedzeń Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.Konferencja ma na celu ukazanie praktycznych problemów, które pojawiają się na gruncie prawa własności intelektualnej. Prelegenci ukażą znaczenie własności intelektualnej w odniesieniu do działań podejmowanych na obszarze wielu dziedzin. Podczas wydarzenia zostaną zaprezentowane m. in. prelekcje z zakresu prawa autorskiego, prawa własności przemysłowej oraz czynów nieuczciwej konkurencji. Konferencja "Aktualne Problemy Prawa Własności Intelektualnej" adresowana jest do studentów, pracowników naukowych, praktyków, osób mających do czynienia z IP w wykonywanej profesji oraz chcących nabyć wiedzę z tego zakresu.

Konferencja organizowana jest przez Koło Prawa Własności Intelektualnej „Niematerialni” Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Link do wydarzenia: tutaj

Wdrażanie tak zwanego „Pakietu MŚP” ma i będzie miało znaczący wpływ na zasady funkcjonowania spółek handlowych w wielu aspektach.  Obok omawianych już przez nas zmian dotyczących sporządzania sprawozdań finansowych, zmienia się również kodeks spółek handlowych - jedne z tych zmian są bardziej radykalne (projektowane wprowadzenie prostej spółki akcyjnej, o której tekst pojawi się niebawem), inne mniej. Z dniem 1 marca weszła w życie zmiana mająca w pierwszej kolejności za zadanie uregulować kwestię ustępowania ostatniego członka zarządu w spółkach kapitałowych. Ponadto wprowadza kilka dodatkowych nowych rozwiązań jak głosowanie obiegowe nad uchwałami zwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki z o. o., możliwość odwołania zgromadzenia wspólników, czy wreszcie – doprecyzowanie możliwości zmiany umowy spółki w organizacji. Jednakże, ustawodawca nie próżnuje i w Sejmie odbyło się już pierwsze czytanie kolejnego projektu zmian w KSH – dotyczącego możliwości uczestniczenia w zgromadzeniach wspólników za pomocą środków komunikowania się na odległość. O wszystkich tych kwestiach przeczytacie w artykule.

Rezygnacja ostatniego członka zarządu

Naszym zdaniem jest to najważniejsza z praktycznego punktu widzenia zmiana z całego omawianego pakietu. Zgodnie z rozwiązaniem, które weszło w życie 1 marca, jeśli w wyniku rezygnacji członka zarządu żaden mandat w tym organie nie pozostawałby obsadzony, składa on rezygnację wspólnikom, zwołując zgromadzenie wspólników. Rezygnacja jest skuteczna z dniem następującym po dniu, w którym zwołano zgromadzenie. Stanowi to pewne ograniczenie wolności rezygnacji, ale z drugiej strony daje spółce i jej wspólnikom czas na dokonanie zmian w organie zarządzającym oraz uniemożliwia powstanie sytuacji, w której wspólnicy nie będą wiedzieli o złożonej rezygnacji. Warto przy tym pamiętać, że nie jest to przepis „bezwzględnie zobowiązujący”, a więc tryb rezygnacji wspólnicy mogą w umowie spółki uregulować odmiennie.

Inne zmiany obowiązujące od 1 marca

Omawiana wyżej nowelizacja wprowadza także inne zmiany, których celem jest:

• zapewnienie wspólnikom możliwości głosowania pisemnego za uchwałami podejmowanymi przez zwyczajne zgromadzenie wspólników (zatwierdzenie sprawozdania finansowego, udzielenie absolutorium, etc.) – a zatem tzw. „tryb obiegowy”, który wcześniej zarezerwowany był tylko dla większości uchwał podejmowanych na zgromadzeniach nadzwyczajnych,
• rozwianie wątpliwości odnośnie zmiany umowy spółki z o.o. w organizacji – co dotąd budziło pewne kontrowersje – dotąd doktryna reprezentowała trzy odmienne poglądy: pierwszy (znajdujący potwierdzenie w orzecznictwie SN) zakładał, że zmiana wymaga zawarcia nowego aktu założycielskiego, drugi dopuszczał tryb zmiany odpowiedni dla spółki dojrzałej – a więc przez uchwałę zgromadzenia wspólników, a trzecia grupa – dopuszczała zmianę w drodze uchwały wspólników, jednak tylko jednomyślnej. Obecnie, przepis stanowi wprost, że zmiana umowy spółki w organizacji wymaga zawarcia nowej umowy przez wspólników,
• uproszczenie, polegające na tym, że odtąd do protokołów ze zgromadzeń wspólników można załączać kopie pełnomocnictw do udziału w nich – dotąd musiałby być to oryginały (co mogło stanowić pewien problem w sytuacji, gdy jedno pełnomocnictwo obejmowało udział w wielu zgromadzeniach).

Nowelizacji w ramach „Pakietu MŚP” doczekał się również przepis kodeksu cywilnego mówiący o skutkach czynności prawnych podejmowanych przez organ osoby prawnej (i) fałszywy, (ii) wadliwie umocowany lub (iii) z przekroczeniem tego umocowania. Kodeks dopuszcza teraz możliwość potwierdzenia takiej czynności. Przepis ten może działać także wstecz – tj. można sanować czynności dokonane przed dniem wejścia w życie zmiany, pod warunkiem, że dana czynność nie była przedmiotem cywilnego postępowania sądowego, prawomocnie zakończonego przed dniem wejścia w życie nowelizacji. Zmianę tę należy ocenić jako bardzo korzystną – umożliwia ona m.in. potwierdzenie umów zawartych z członkami zarządu z naruszeniem art. 210 Kodeksu spółek handlowych (tj. umów zawartych inaczej niż przez pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników, lub przez radę nadzorczą).

Odwołanie zgromadzenia

Dotychczasowe przepisy nie przewidywały możliwości odwołania zgromadzenia wspólników, co mogło rodzić problemy w przypadku, gdyby z różnych powodów, odbycie zwołanego już zgromadzenia w danym terminie było niemożliwe czy zbędne. Nowe przepisy przewidują możliwość odwołania zgromadzenia wspólników –co do zasady może to zrobić organ, który zgromadzenie zwołuje, czyli zarząd albo rada nadzorcza (o jedynym wyjątku piszemy poniżej). Na tym jednak korzyści się kończą, bo nowe przepisy nie określają w ogóle trybu ani terminu w jakim należy o takim odwołaniu zawiadomić. Może to powodować szereg trudności i komplikacji. Możliwa wydaje się nawet sytuacja, gdy zgromadzenie zostanie odwołane (np. telefonicznie) w dniu, w którym powinno się odbyć. Jedynym przepisem szczególnym, doregulowującym kwestię odwołania zgromadzenia wspólników jest art. 236 §3 KSH, wedle którego „wspólnik lub wspólnicy, którzy zażądali zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników mają wyłączne prawo jego odwołania”. Rozwiązuje to sytuację, w której zarząd zwołuje zgromadzenie na żądanie wspólników, po czym – może je odwołać, co w praktyce czyniłoby uprawnienie wspólników martwym.

Kolejne kroki ku informatyzacji

14 grudnia 2018 roku do Sejmu wpłynął kolejny projekt nowelizacji Kodeksu spółek handlowych. Wprowadza on nowy tryb uczestniczenia w zgromadzeniach wspólników, a mianowicie – poprzez środki komunikacji elektronicznej. Jest to rozwiązanie, które odnaleźć możemy w spółce akcyjnej oraz w projekcie prostej spółki akcyjnej. Biorąc jednak pod uwagę, że najpopularniejszą formą prowadzenia działalności gospodarczej (jeśli chodzi o spółki prawa handlowego) pozostaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, projektowane zmiany należy ocenić jako krok w dobrą stronę.

Szczegóły regulacji

W dużej mierze jest to powtórzenie dotyczącego spółki akcyjnej art. 406⁵ Kodeksu spółek handlowych, który stanowi, że „statut może dopuszczać udział w walnym zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej (…)” i wymienia metody możliwego udziału w tym zgromadzeniu. Nowe przepisy, podobnie jak wspomniana w poprzednim zdaniu regulacja dotycząca spółki akcyjnej, zakładają transmisję obrad zgromadzenia wspólników w czasie rzeczywistym, dwustronną komunikację umożliwiającą wypowiadanie się co do przedmiotu obrad (także w czasie rzeczywistym) przy jednoczesnym przebywaniu poza miejscem odbywania zgromadzenia, a także wykonywanie osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed lub w trakcie zgromadzenia. Co ciekawe, przy podejmowaniu uchwał na takim zgromadzeniu wyłączona jest tajność głosowania – niezależnie od przedmiotu uchwały. Co do zasady nie powinno to jednak powodować większych problemów – chyba, że w spółkach ze skonfliktowanymi wspólnikami. Przewidziana jest także możliwość zgłoszenia sprzeciwu w trakcie głosowania. Z posiedzenia odbytego w przez Internet protokół sporządzał będzie przewodniczący/protokolant – pozostali wspólnicy biorący w nim udział nie będą musieli się podpisywać na sporządzonym protokole.

Ale jaki ta regulacja ma w ogóle sens?

Przeprowadzenie zgromadzenia wspólników w sytuacji, gdy w spółce uczestniczy wielu wspólników, w tym zagranicznych, w istocie może być problemem. Proponowane zmiany mają szansę znacząco ułatwić odbywanie zgromadzeń w takich spółkach. Jednak rozwiązanie to wpływa korzystnie nie tylko na podmioty większe lub takie, w których wspólnicy są mocno rozproszeni. W dobie cyfryzacji i możliwości przeprowadzania wielu czynności na odległość, naturalną konsekwencją wydawało się odformalizowanie najwyższej formy podejmowania decyzji w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, co dotąd wymagało nierzadko dużego zaangażowania organizacyjnego. Ciekawym zagadnieniem jest możliwość zmieniania umowy spółki na zgromadzeniu, które odbywa się w tej formie. To prawdopodobnie byłby największy plus dla wielu przedsiębiorców, gdyż wtedy zmiany umowy spółki byłyby możliwe bez konieczności udawania się do kancelarii notarialnej przez wszystkich wspólników i wystarczyłaby fizyczna obecność jednego z nich pod warunkiem zapewnienia, że przebieg zgromadzenia zaprotokołowany zostanie przez notariusza. Teoretycznie – wydaje się to możliwe. Uzasadnienie przewiduje, że w miejscu odbywania się zgromadzenia i tak znajduje się przewodniczący i protokolant. Jeśli notariusz byłby więc obecny przy komputerze wraz z przewodniczącym pełniłby funkcję protokolanta, a pozostali wspólnicy uczestniczyliby w zgromadzeniu przy użyciu środków komunikowania się na odległość – podobnie, jak ma to miejsce w spółce akcyjnej (a przypomnijmy, że tam każde walne zgromadzenie akcjonariuszy musi mieć protokół sporządzony przez notariusza). Pozostaje więc kwestia technicznego dostosowania się notariuszy do nowego przepisu – czego robić nie muszą, jednak wydaje się to rozsądnym działaniem.

Jakie są wymagania?

Przede wszystkim – odbycie zgromadzenia wspólników w tym trybie wymaga odpowiednich postanowień w umowie spółki. W większości przypadków, konieczna więc będzie zmiana tych umów (zmiany takiej trzeba będzie dokonać w obecności notariusza – na ten moment nie ma planów nowelizacji rozporządzenia w sprawie wzorców dotyczących spółki z o.o., udostępnionych w systemie teleinformatycznym. Jeśli chodzi o wymogi techniczne, dotyczące samego odbycia zgromadzenia – spełnione muszą być trzy przesłanki, o których wspomnieliśmy wcześniej: (i) transmisja obrad zgromadzenia odbywa się w czasie rzeczywistym, (ii) zapewniona jest dwustronna komunikacja wspólników, umożliwiającą im wypowiadanie się co do przedmiotu obrad (także w czasie rzeczywistym), (iii) umożliwienie wspólnikom wykonywania osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed lub w trakcie zgromadzenia. Należy również zapewnić możliwość identyfikacji wspólników i zapewnienia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej. Problematyczny może wydawać się wymóg dołączania do księgi protokołów zapisu audio-wideo ze zgromadzenia, jednak przy dzisiejszych możliwościach technicznych, nie powinno to stanowić problemu - zwłaszcza, że ustawa nie przewiduje wymogów prawnych co do formy księgi protokołów, więc równie dobrze zapisy te można przechowywać w chmurze lub na dysku.Ponadto, konieczne będzie sporządzenie transkrypcji takiego zgromadzenia – które w niektórych przypadkach ma być koniecznym do dokonania wpisu (bądź wzmianki) w KRS. Chodzi tu przede wszystkim o uchwały podsumowujące rok obrotowy: zatwierdzanie sprawozdania finansowego i sprawozdania zarządu z działalności, udzielenie absolutorium, przeznaczenie zysku albo pokrycie straty.

Kiedy nastąpi zmiana?

Tego w tym momencie nie wiemy, projekt został przekazany do pierwszego czytania w Sejmie, które odbyło się 21 lutego. Planowane vacatio legis to 14 dni od dnia ogłoszenia – choć odpowiednie przygotowania (szczególnie, jeśli chodzi o zmiany w umowach spółek – przypominam, że zmiana umowy odnosi skutek z momentem wpisu do KRS, a na ten, jak wiadomo – trzeba poczekać) można zacząć czynić już dziś.

Miło nam poinformować, że mieliśmy okazję uczestniczyć w Akademii Evenea!Chyba nie ma nikogo, kto nie słyszałby o RODO i o tym jak wpłynęło na naszą rzeczywistość. Dla nas – prawników jest to od dłuższego czasu szczególnie ważny temat, któremu poświęcamy wiele uwagi, by zapewnić naszym Klientom wsparcie z zakresiu ochrony danych osobowych.Aleksandra Maciejewicz, w ramach cyklu spotkań Akademii Evenea, opowiedziała słuchaczom pracującym przy organizacji konferencji, spotkań i wydarzeń o kwestiach związanych z ochroną danych osobowych, na które szczególnie powinni zwracać uwagę.Akademia Evenea jest projektem dostarczającym organizatorom eventów, kompleksowej wiedzy niezbędnej w procesie ich organizacji, zarządzania i promocji.Partnerami cyklu wydarzeń są również m.in. Wolves Summit by Wolves Gate, Ulala Chef, Sztuka Rynkologii, Wobuzz czy Brand24.